2015 yılında Türkiye’de buğday rekoltesinin önceki seneye göre artması beklenmektedir
“2015 senesi için beklentiler belirmeye başladı. Üretim yine yüksek olacak. Bunun yanı sıra 2015 senesinde en çok konuşulan konulardan birisi, kurlardaki değişim ve FED’in alacağı kararlar olacaktır.
TÜRKİYE İÇİN YENİ YIL UMUT VERİCİ
Türkiye ise halen buğday fiyatının en istikrarlı gittiği ülkelerden bir tanesi. Ticaret borsalarındaki fiyat değişimi makul seviyelerde seyrediyor ve fiyat dalgalanması çok yüksek değil. Fiyatların bu seviyelerde seyretmesi durumunda, geçen sene olduğu gibi müdahale alım fiyatı açıklanmayabilir. 2014 yılında Türkiye’de yaşanan kuraklık, buğday fiyatındaki düşüşe engel olmuştu. Tüm dünyada buğday fiyatı gerilerken, Türkiye’deki buğday fiyatlarında yatay bir seyir vardı. Önümüzdeki dönemde ise fiyatların bir miktar düştüğünü görebiliriz. Çünkü Rusya, 17 Aralık’tan itibaren Mısır, Türkiye, Hindistan ve Ermenistan dışındaki ülkelere tahıl ihracat sertifikasını durdurmuştu. Fakat yeni açıklanan vergi uygulaması ile beraber ihracatın Türkiye için yeniden başlayabileceği ifade ediliyor. Bu durumda Rusya’dan yapılan buğday ithalatının yükselmesi ve iç piyasaya giren ucuz buğdayın artması bekleniyor. Bu da fiyatların üzerindeki baskının bir miktar artmasına yol açabilir. Bununla beraber Türkiye’de görülen yağışlı hava, bazı ürünler açısından olumsuz olsa da buğday üretimi için destekleyici oldu. Bu sene kar yağışının verimi artırması bekleniyor. Geçen yıl birçok bölgede buğday tarlada yeşermemiş olmasına rağmen, bu sene daha olumlu bir tablo var. 2015 yılında Türkiye’de buğday rekoltesinin önceki seneye göre artması beklenmektedir.
DÜNYA PİYASALARI
Buğday, 2015 yılına yine kayıplarla başladı. 2014 yılının son döneminde görülen hızlı artış, üretim tahminlerindeki artışla beraber yerini satışlara bıraktı. Doların değer kazanmaya devam etmesi, küresel likiditenin azalacağına yönelik beklenti ve üretim tahminlerindeki artış nedeniyle satış baskısının arttığı görülüyor. Satışlar esnasında işlem hacminin de artış görmesi, olumsuz bir nokta olarak gösterilebilir. ABD dünya buğday ihracatının yüzde 16′sını sağlarken, dünya buğday üretiminin sadece yüzde 7,6′sını gerçekleştiriyor. ABD ve Kanada haricindeki ülkeler, dünya buğday üretiminin yüzde 88′ini sağlıyor. Bu nedenle ABD dolarının değer kazanması, küresel buğday fiyatı için önemlidir. ABD Merkez Bankası’nın (FED) parasal genişlemeyi azaltmaya başlamasıyla beraber, piyasalardaki likiditenin azaldığı ve pozisyonların yeniden gözden geçirildiğini söyleyebiliriz. Yatırımcılar, pozisyonlarını yeni ekonomik düzene göre yeniden ayarlamaya başladı. Fakat yatırımcılar için en önemli göstergelerden biri halen üretim tahminleri. Üretim tahminlerindeki değişim, buğday fiyatları üzerinde belirleyici olmaya devam ediyor.
ÇİN EKONOMİSİ BUĞDAY TALEBİNİ ETKİLEYEBİLİR
ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) yayınladığı tahmin raporuna göre buğday üretim miktarı önceki aya göre 1,2 milyon ton artış gösterdi. Böylece üretim rakamı 723,38 milyon tona yükseldi. 2012 yılına kıyasla 65,44 milyon ton artış yaşandığı ve yine 2012 yılına kıyasla yüksek rekolte beklentisinin devam ettiği görülüyor. Bu nedenle kısa vadeli dalgalanmalar olsa bile uzun vadeli trendin, aşağı yönlü olması beklenmektedir. Özellikle yukarı yönlü tahmin artışları, satışların daha çok artmasına yol açabilir. Bununla beraber 2014/15 sezonunun ilk açıklanan tahmin raporuna göre de 26,34 milyon ton artış söz konusu. Bu miktardaki bir artış, Türkiye’nin bütün sene ürettiği buğdaydan daha fazla. Bu kadar yüksek artışın, satış baskının arttırması ise kaçınılmaz olmaktadır.
Dönem sonu stokları ise 1,1 milyon artarak 196 milyon tona yükseldi. Üretimde artış olduğu gibi, dönem sonu stokları da aynı eğilimde seyrediyor. Bu da bize talep tarafında çok fazla bir değişim olmadığını gösteriyor. Talebin çok fazla değişim göstermediği bir piyasada, yatırımcılar için en önemli gösterge ise tahmin raporları oluyor. Dönem sonu stoklarının artmasında ABD ve Rusya’daki artış etkili oluyor. ABD’de üretimde değişim beklenmezken, doların değer kazanmasıyla beraber talepte düşüş olduğu görülüyor. Aralık ayında Rusya’nın buğday ihracatını sınırlandırması ile zaten bu ülkenin stoklarında artış olması bekleniyordu. İhracatta görülen artış ise üretimden kaynaklanıyor. Tüm bu verilerden hareketle dengeli bir tahmin raporu oluştuğu görülmektedir..
Tüketim tarafında her zamanki gibi Çin tek başına liderliği elinde bulunduruyor. Çin’in buğday tüketiminin 126 milyon ton olacağı tahmin edilmektedir. Yani Çin, dünya buğday üretiminin yüzde 17,4′ünü tek başına tüketecek. Dünya buğday stoklarının yüzde 32′si de yine Çin’in elinde bulunuyor. Bu nedenle Çin’in ekonomisindeki yavaşlamanın, küresel buğday talebini olumsuz etkilemesi beklenebilir. Fakat bu beklenti, henüz tahmin raporuna yansımamış durumda. Önümüzdeki tahmin raporlarında bir miktar gerileme olabilir.
DÖNEM SONU STOKLARINDA ARTIŞ
Uluslararası Hububat Komisyonu (IGC), dünya buğday üretim tahminlerini önceki aya göre değiştirmedi. Küresel buğday üretiminin 717 milyon ton olması bekleniyor. Kanada ve Avrupa’da gözle görülen bir üretim artışı var. IGC’nin tahminlerinde dikkat çeken en önemli husus, bir önceki öngörüye kıyasla tüketimde görülen 4 milyon tonluk düşüş. Yani IGC, dünya buğday tüketiminin 708 milyon tona gerileyeceğini öngörüyor. Böylece dönem sonu stokları da önceki yıla göre 3 milyon artarak, 196 milyon tona ulaşacak. Sonuç olarak USDA ve IGC’nin dönem sonu stok tahminleri eşitlenmiş oldu.
Rusya’nın buğday ihracatına yönelik sınırlandırmalarının IGC’nin üretim tahminlerini daha çok etkilediği görülmektedir. Rusya’da ihracatın azalması, diğer ülkelerden yapılacak yüklemelerin artmasına yol açacaktır. Buna en önemli aday ise Avrupa ülkeleri ile Kazakistan olacaktır. Raporda, Türkiye’deki üretim koşullarının olumlu olduğuna işaret ediliyor. Bu da 2015 yılı için olumlu olan beklentilerimle örtüşmektedir.
ÜRETİMDE ARTIŞ BEKLENTİSİ DEVAM EDİYOR
Dünya Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) tahminlerine göre dünya buğday üretimi 724,9 milyon ton olarak gerçekleşecek. Bu da önceki aya göre tahminlerde 2,3 milyon ton artış olduğunu gösteriyor. Bu artışta Avrupa ve Rusya’daki üretim artışı etkili oluyor. FAO, Türkiye için üretim tahminlerini ise bir miktar düşürdü ancak yeni tahminler, halen önceki yılın üzerinde seyrediyor. Bununla beraber yeni açıklanacak olan FAO tahmin raporunda Türkiye için olan tahminlerin yeniden artış göstereceğini tahmin ediyorum. FAO’nun raporuna göre dönem sonu stokları ise önceki aya göre 500 bin artarak 192,7 milyon tona ulaşacak.
Sonuç olarak, hububat piyasalarında küresel tahmin gerçekleştiren üç kuruluşun tahmin ortalamaları göz önüne alındığında, dünya buğday üretiminin ortalama 721,76 milyon ton olması bekleniyor. Bu rakam önceki aya göre 1,61 milyon ton artışa işaret ediyor. Yatırımcılar tarafından takip edilen başlıca üç kurumun üretim tahminleri de artmış oldu. Dönem sonu stok tahminlerinin ise birbirine paralel seyrettiği görülmektedir.
ÜRETİM TAHMİNLERİNE PARALEL BİR PİYASA
Şikago Ticaret Borsası’nda Mart vadeli buğday fiyatı, yeni yıla kötü bir başlangıç yaptı. Artan üretim tahminleri etkisini sürdürüyor. 2015 senesi için beklentiler ise şe-enmeye başladı. Üretim yine yüksek olacak. Bunun yanı sıra 2015 senesinde en çok konuşulan konulardan birisi, kurlardaki değişim ve FED’in alacağı kararlar olacaktır. Bunun etkilerini de vadeli işlemlerde göreceğiz. Türkiye için ise fiyatların aşağı yönlü bir trend izleyebileceği tahmin edilmektedir. Her üç kurumun raporunda da Türkiye’nin yer alması, zaten bu beklentileri doğrular nitelikte. Mart vadeli buğday fiyatı için aşağı yönlü hareketlerde sırasıyla 520 ve 485 cent/bushel seviyeleri öne çıkıyor. Yukarı yönlü hareketlerde ise şimdilik 565-570 cent/bushel bandının geçilmesini beklemiyorum. Fakat yine üretim tahminlerine paralel bir piyasa izlenecektir.
KAYNAK: MILLER MAGAZINE DEĞİRMENCİ DERGİSİ
